Finansal piyasalarda, özellikle kripto piyasasında ticaret yapmak, sadece para kazanmayı değil, kaybetmeyi de içerir. Bu nedenle tüm yatırımcılar ve tüccarlar bir ticarete girmeden bazı ön hesapmalar yapmalıdır. Bir pozisyon açmayı planlıyorsan, ne kadar risk almak istediğini ve ticaretinden ne biçim getiri beklediğini bilmen gerekir. Bu beklenen risk ve getiri, risk/ödül oranı olarak da adlandırılabilir.
Riski kontrol etmek için tüccarlar bir zarar-kes emrini kullanır. Ödülleri toplamak için kâr-al emrini kullanırlar. Girişinden zarar-kes emri ile kâr-al emri arasındaki fark, risk/ödül oranını ölçecektir. Bu iki ölçüm, yatırımcıların yaklaşan bir ticaret için olası riski ve ödülü değerlendirmelerine ve risk almaya değip değmeyeceğine karar vermelerine yardımcı olur.
Risk/ödül oranının en tipik örneği 1:2’dir, bu, riske attığın her 1 Dolar için 2 Dolar kazanmayı beklediğin anlamına gelir. Bu, çoğu tüccar için minimum gereksinimdir, çünkü daha düşük bir oran uzun vadede kaybetmene neden olur. Birçok uzun vadeli tüccar 1:3 veya 1:4 gibi daha yüksek oranları kullanır. Bu oran, daha yüksek riskler fonların daha hızlı tükenmesine neden olduğundan dolayı, Forex ve kripto para birimleri gibi oldukça spekülatif piyasaların tüccarları için önemlidir. Bu nedenle, sağlam bir hesap riskiyle(işlem başına %2’sinden büyük olmayan) yeterli bir risk/ödül oranı uygulamak, yatırımcıların hayatta kalmasına ve nihayetinde piyasalarda başarılı olmasına yardımcı olacaktır.
Doğru bir risk/ödül oranı nasıl belirlenir?
Bu, cevaplanması kolay bir soru değildir. Alım satım ve yatırım stratejileri farklıdır ve onları kullanan tüccarların ve yatırımcıların şahsiyetleri de farklıdır. 1:2 oranı, her türlü ticaret için minimum olarak kabul edilir.
Bununla birlikte, günlük tüccarlar ve scalp tüccarlar, bir fiyatın kısa bir süre içinde kat edebileceği günlük ortalama mesafe nedeniyle daha yüksek bir oran için yeterli alan olmadığından 1:1 veya 1:0.5 oranını kullanabilir. Başka bir deyişle, BTC/USD ortalama günlük aralığı %2.5’ten %3.5’e dalgalanırsa, zarar-kes(risk) emrinden iki veya üç kat daha yüksek bir kâr-al emri(ödül) hedefini yapmak için alan yoktur.
Öte yandan, piyasa dalgalanmaları ve trendleri ticareti yapan uzun vadeli tüccarlar muhtemelen oranı 1:5 veya 1:10’a çıkarmaya çalışacaklardır, çünkü trendler başladığında fiyatlar uzun mesafeler kat ederek yatırımcılara/tuccarlara risklerini azaltmak ve ödüllerini artırmak için yeterli alan verir. Bu nedenle, tüccarların risk/ödül oranını ticaret stratejilerine ve kişiliklerine uymaları gerekir.
BTC/USD ile risk/ödül oranının nasıl hesaplanacağına dair bir örnek
Oranın hesaplanması kolaydır. Bir BTC/USD çiftinde satın alma(uzun) pozisyonu açmak istediğini varsayalım. Fiyatın 43.500 civarında dalgalandığını da varsayalım. Hesabının %2’sinden fazlasını riske atmana izin vermeyecek bir zarar-kes emri ile 1:2 oranını kullanmak istersin. Zarar-kes’ini taşımak için güvenli yerin en son 42.700’ün hemen altında olduğunu belirledin. Böylece birim olarak riskin 800’dür. Sayıyı iki ile çarptığında 1.600 elde edersin. Yani riskin 800’dür ve 1.600 birim ödül verir, bu da 1:2 risk/ödül oranına eşittir.
Risk/ödül oranını belirlemek için TradingView grafiklerini kullan
TradingView grafikleri(CEX.IO Broker’da mevcuttur) oranı nasıl hesaplayacağını bulmakta zorlanıyorsan sana çok yardımcı olabilecek bir risk/ödül oranı aracına sahiptir. Bunu grafiğinin sol tarafında bulabilirsin. Aşağıda gösterilen araca tıkla ve satın almak istersen Uzun pozisyon’u ama satmak istersen Kısa pozisyon’u seç.
Yani, bir Uzun pozisyon’u seçeriz ve grafikte BTC almak istediğimiz noktaya tıklarız. Daha sonra kırmızı kutuyu durağımızı yerleştirmek istediğimiz yere sürükleyip ardından yeşili kârımızı almak istediğimiz yere sürükleriz. Orta çizgi giriş fiyatımızı gösterir. Kutudaki tüm sayıları görebilirsin: giriş, zarar-kes, kâr-al ve risk/ödül oranı. Giriş fiyatı 43.547 ise, zarar-kes ve kâr-al değerinin 1:2 oranına sığması için nerede olması gerektiğini görebilirsin. Aşağıda gördüğün gibi, bu örneği senin için hazırladık.
TradingView ayrıca tek bir işlemde hesap riskin yüzdesini tam olarak hesaplamana yardımcı olabilir. Ayarlar düğmesine tıkladığında bir pencere açılacaktır. Burada, olası zararını %1 veya %2 veya seçtiğin yüzdeyle (%2’den fazla olması önerilmez) sınırlamak için metrikleri hesap boyutuna göre ayarlayabilirsin.
Girdileri tercihlerine uyacak şekilde değiştirebileceksin ve zarar-kes’in hesap boyutun ve tercih edilen risk limitin için nasıl ayarlanması gerektiğini bileceksin.
Yüksek bir risk/ödül oranı kullanırsan kâr elde edecek misin?
Risk/ödül oranı tüm tüccarlar için değerli bir araçtır, ancak mükemmel değildir ve tek başına kullanılmamalıdır. Neden? Çünkü oranın yüksek olmasına rağmen kazanma oranının düşük olabilir. Bu durumda, risk/ödül oranın 1:2, hatta 1:3 de olsa bile zarar edebilirsin. Bu nasıl mümkün olabilir?
Oldukça basittir. Ortalama olarak, 10 işlemden 8’ini kaybedersen, kazancının kayıplarını karşılayamayacağı için hesabın istikrarlı bir şekilde azalır. Tek bir işlemde 100 Dolar riske attığını ve beklenen ödülünün 200 Dolar olduğunu düşün. Yani, 10 işlemden 800 dolar kaybeder ve 400 dolar kazanırdın. Bu, 10 işlemde 400 dolarlık bir kayıptır. Aynısı 1:3 risk/ödül oranı için de geçerlidir. 100 Dolar riske atarsan ve 10 işlemden 300 Dolar kazanırsan, 800 Dolar kaybeder ve 600 dolar kazanırsın. Bu, 10 işlemde 200 dolarlık bir kayıptır.
Oyunda önde olmak için kazanma oranını artırman gerekir. Bunu, stratejin, alım satımlarının zamanlaması üzerinde çalışarak, alım satım araçlarını(göstergeşer, grafik kalıpları, mum paternleri, destek ve direnç noktaları) geliştirerek ve ticaret yaptığın belirli bir varlığının temellerini anlayabilirsin.
Son düşünceler
Risk/ödül oranı yöntemi, ticaret sırasında riskini sınırlamana ve kârını artırmana yardımcı olan değerli bir araçtır. Hesaplanması kolaydır ve zarar-kes ve kâr-al emirlerini nerede yerleştireceğini belirlemede faydalıdır. Ancak daha iyi sonuçlara ulaşmak için tek başına kullanılmamalı, diğer teknik ve temel araçlarla birlikte kullanılmalıdır. Kazanma oranını iyileştirmek de son derece önemlidir çünkü risk/ödül oranın yüksek olmasına rağmen kazanma oranın düşükse daha fazla kaybetmeye devam edebilirsin.
