Bir finansal piyasa döngüsünde, dört ana aşama vardır:
1. Birikim aşaması, bir kripto para biriminin fiyatının uzun süreli bir düşüş trendinden sonra temel oluşturma sürecine girdiği ve buna ulaşmaya çalıştığı aşamadır. Bu aşamada, eski yatırımcıların yerine yeni yatırımcılar gelir ve buna karşılık korku ve depresyonun yerini umut ve iyimserlik alır. Fiyat, birikim aşamasında genelde yatay bir mesafe içinde hareket etmeye çalışır, bu da kısa vadeli tüccarlar için destek noktasında satın almak ve direnç noktasında satmak için büyük bir kâr fırsatıdır.
2. Yükseliş trendi aşaması, kripto para birimi birikim aşamasından yukarı doğru çıktığında piyasa katılımcılarının agresif olarak satın aldığı aşamadır. Yükseliş trendinin ilk aşamalarında, genellikle varlığı satın alan küçük bir yatırımcı grubu vardır ve bunlara sonraki aşamalarda çok daha büyük bir grup eli zayıf perakende katılımcı katılır. Yükseliş trendinin erken aşaması, istikrarlı yükselen tepeler ve yükselen dipler ile yumuşak ve doğrusal fiyat artışlarına sahiptir, ancak fiyat hareketi, birçok boğa tuzakları ve dalgalanma başarısızlığıyla sonraki aşamalarda şiddetleşir.
3. Piyasa tepesi aşaması, bir yükseliş trendinin güçlü bir direnç noktasıyla karşı karşıya kaldığı ve zaman geçtikçe fiyatın yükselen tepeler yerine alçalan tepeler yapmaya başladığı aşamadır. Yükseliş trendinin erken aşamalarında piyasaya katılan güçlü eller bu aşamada kâr elde eder ve bundan ötürü alım hacmi önemli ölçüde düşmeye başlar.
4. Düşüş trendi aşaması, alıcıdan çok satıcının olduğu düşüş trendi aşaması. Bu, kripto para biriminin fiyatını uzun vadeli sahipler tarafından beklenmeyen depresif seviyelere düşürür. Düşüş trendi beklenenden çok daha uzun sürebilir. Düşüş trendi, yüksek fiyat değişkenliği ile başlar ama düşük değişkenlik ile biter çünkü düşüş trendinin son aşamalarında ilgisizlik ve alakasızlık hakimdir.
Yükseliş trendindeki aşamalar
Bir yükseliş trendi, veya alternatif olarak bir boğa piyasası, genellikle bir birikim aşamasının sonunda başlar. Meşhur yatırımcı Sir John Templeton’un dediği gibi : ‘’yükseliş trendleri KARAMSARLIK üzerinde doğar(birikim aşaması olan), KUŞKUCULUK üzerinde büyür, İYİMSERLİK üzerinde olgunlaşır, ve ÖFORİ üzerinde ölür.’’ Bu anlamda, Elliot Dalga Teorisi tarafından varsayıldığı üzere, bir yükseliş trendinde(birikim aşaması hariç) üç ana aşama olduğunu söyleyebiliriz.
Elliot Dalga Teorisi, finansal tüccarlar tarafından piyasa döngülerini belirlemek için ve farklı piyasa trendlerini tahmin etmek için kullanılan bir kıyaslama teknik analiz aracıdır. Elliot Dalga Teorisine göre, her yükseliş trendi, yukarı yönde üç dürtü dalgası ve aşağı yönde iki düzeltici dalga ile beş ana aşamadan oluşur. Fiyatlar her döngünün 1.,3. ve 5. dalgaları sırasında yükselir ama 2. ve 4. dalga sırasında düşer.
Örnek olarak, Bitcoin fiyatı, 2015-2017 yükseliş trendi sırasında mükemmel bir Elliot beş dalga dizisini takip etmiştir.
Yukarıdaki grafikte gördüğünüz gibi, 2014 ayı piyasasının ardından, Bitcoin yükselişine Ocak 2015’te başladı ve ilk dalgayı oluşturan coin başına 180$’dan Temmuz 2015’e kadar 300$’a yükseldi. İkinci dalgada, birinci dalgadaki kazançlarının çoğunu kaybetti ve 200$’a düştü.
Ardından, devam süresi ve büyüklük açısından en büyük dalga olan üçüncü dalgada, fiyat en yüksek fiyat seviyesi olan 3.000$’a ulaşmayı başardı. Beş dalga dizisi, Aralık 2017’de 20.000$’a ulaşan beşinci dalgayla tamamlandı.
Elliot dalgalarını kullanarak yükseliş trendinin farklı aşamalarını aşağıda detaylı olarak inceleyelim.
Dalga 1
Birinci dalga başlangıcında göze çarpmıyor. Bu ilk dalganın çoğu, genellikle birikim aşamasının yatay mesafesi içinde gelişir, çünkü birinci dalga, kripto para birimiyle ilgili temel haberler evrensel olarak olumsuz olduğunda başlar, bu da uzun süredir depresyonda olan fiyatların bir sonucudur. Piyasa katılımcıları bu aşamada hâlâ şüpheci ve korku içindeler çünkü fiyat, aylardır belki yıllardır birikim aşamasından çıkamadı.
Bu nedenle, piyasada olası bir yükseliş trendi için sağlam bir inanç olmadığı için, yukarı yönlü küçük ralliler genellikle yoğun bir şekilde satılır. Bununla birlikte, ilk dalga sırasında hacmin aşama aşama artmaya başladığını ve bunun birikim aşamasının sona ermek üzere olduğunu gösterdiğini belirtmek önemlidir.
Birinci dalgada, küçük fiyat artışlarından sonraki ağır geri çekilmelerden sorumlu olan çok sayıda açığa satış yapan satıcı yoktur. Bu davranış doğaldır çünkü piyasanın çoğunluğu hâlâ düşüş trendinde olduğuna ve her fiyat rallisinden hemen sonra yeni bir düşüş beklediğine inanmaktadır.
Dalga 2
Yükseliş trendindeki ikinci dalgalar, fiyatın geri çekildiği düzeltici dalgalardır. Birinci dürtü dalgası kuşkuculuk üzerinde inşa edildiğinden dolayı, ikinci dalglar tipik olarak birinci dalgadaki ilerlemenin çoğunu alır. İkinci dalga ilerledikçe, yatırımcılar ayı piyasasının kalacağına tamamen ikna olurlar.
Ancak, görmedikleri şey, kripto para biriminin fiyatının hâlâ birinci dalganın açılış fiyatından yüksek olmasıdır. Elliot Dalga Teorisine göre, ikinci dalga birinci dalganın açılış fiyatının ötesine geçemez. Eğer fiyat biraz daha düşerse, ikinci dalga ihlal edilir, bu da birikim aşamasının yükseliş trendiyle değil, düşüş trendiyle devam edeceğini gösterir.
Aralık 2018’ başlayan Bitcoin’in mevcut yükseliş trendi de mükemmel Elliot dalga dizisini takip ediyor. Bitcoin’in fiyatı, Haziran 2019’da 14.000$’dan Mart 2020’de 3.800$’a gerileyerek birinci dalganın kazançlarının çoğunu kaybetti(aşağıdaki grafiğe bak).
Hacim, ikinci dalga sırasında izlemek için kritik öneme sahiptir. Fiyat, bu dönem sırasında gerileyen hacimle geri çekilirse, ikinci dalganın sonunda birinci dalgadakine kıyasla daha yüksek bir dip noktasının elde edileceğini gösterebilir.
İkinci dalga boyunca momentum göstergelerindeki uyuşmazlık, yeni bir dürtü dalgasıyla(üçüncü dalga) bir yükseliş trendinin devam ettiğini de gösterebilir. Örneğin, güç endeksi(RSI) veya hareketli ortalama uyumu/uyumsuzluğu (MACD), fiyat geri çekilirsen daha yüksen dipleri yaparsa, bu, ikinci dalganın tutacağına ve zaman içinde üçüncü dürtü dalgasını başlatacağına dair olumlu bir işarettir.
Dalga 3
Üçüncü dalgalar genellikle, fiyatın en fazla arttığı beş dalga dizisindeki en büyük dürtü dalgalardır. Kripto para biriminin fiyatında devamlı ve doğrusal artış vardır ve piyasa bu aşamadaki yükseliş trendine tamamen ikna oldukça, geri çekilmeler küçülüyor. Bu anlamda, üçüncü dalgalar pozisyonunu koruman için en rahat aşamadır.
Belirli bir kripto para birimiyle ilgili olumlu haberler ve gelişmeler medyada giderek daha fazla dolaşıyor ve sosyal medya etkileşimleri hızla artıyor. Dolayısıyla, üçüncü dalgalar tipik olarak en büyük satın alma hacmini oluşturur, bu da, tüm bir büyüme döngüsünde en büyük ve en geniş dalgalarının olmalarının nedenidir. Sanal olarak, neredeyse tüm kripto para birimleri üçüncü dalgalara katılır.
Bitcoin’in Mart 2020’deki Covid kırılmasının ardından 3.800$’dan Nisan 2021’e kadar 65.000$’a yükselmesi, devam eden yükseliş trendinin üçüncü dalgası olarak sayılabilir. Bu bir yıllık dönem sırasında, Bitcoin ile ilgili gittikçe olumlu temeller işin içine dahil olup satın alma faaliyeti önceki dalgalara kıyasla muazzam bir şekilde büyüdü.
Üçüncü dalga, genellikle beş dalgalı bir Elliot dizisindeki en güçlü dalga olduğundan, Rus matruşka bebekleri gibi, daha küçük, beş dalga dizilerini de dalganın içine yerleştirir. Bu, üçüncü dalgaların da, ikinci dalgadaki geri çekilmeyi takip eden bir miktar kuşkuculukla başladığını, bu da bir alt dalgayı oluşturacağını ve ardından büyük döngünün aynı Elliot dizisi boyunca ilerlediğini gösterir.
Bu aynı zamanda, herhangi bir büyük döngü içinde sonsuz sayıda alt dalga döngüsünün olabileceğini gösterir. Dalga döngüleri, zaman dilimi açısından farklılık gösterir, en büyüğü büyük süper döngü, ardından süper döngü ve ardından orta döngü vb. Büyük süper döngü on yıl sürebilir, süper döngü birkaç yıl ve daha küçük dalga dereceler bir saat veya daha kısa bile sürebilir.
Üçüncü dalgayı yüksek bir zaman diliminde belirlemek büyük bir fark yaratır çünkü üçüncü dalga tipik olarak hayatını değiştirecek servet yaptığın zamandır.
Dalga 4
Dördüncü dalga, üçüncü dalganın sonunda piyasaya çok fazla perakende ilgisi katıldığında gerçekleşir. Bu düzeltme aşamasının genel amacı, erken ve büyük yatırımcılar bu aşamada kâr elde etmeyi başladıklarında, geç kalanları ve zayıf elleri korkutmaktır.
Dördüncü dalgalar tipik olarak ikinci dalgalardan daha az geri çekilir çünkü uzun bir boğa piyasasından sonra piyasaya olan inanç önemli ölçüde yükselirken, ikinci dalga sırasında çok fazla korku ve belirsizlik vardı.
Yatırımcılar ve tüccarlar bu aşamada meydana gelen düşüşlerden kalan alım fırsatları almaya meyillidir. Bu nedenle, dördüncü dalganın ilerlemesi boyunca, fiyatı yüksek, hatta bazen üçüncü dalgadaki en yüksek fiyattan daha yüksek olabilecek büyük sıçramalar olabilir.
Dördüncü dalganın da ikinci dalgadan önemli ölçüde daha uzun sürdüğü bilinmektedir. Herhangi bir gecikmeli kripto para birimi, bu dalga sırasında tepelerini oluşturur ve ardından dalgayla birlikte düşmeye başlar. Dördüncü dalgada, bir büyüme döngüsünün sonuna yaklaşırken piyasada oluşan zayıflıklara işaret eden birçok boğa tuzakları, başarısız ralli ve dalgalanma başarısızlıkları var.
Dalga 5
Üçüncü dalga genellikle en büyük dalga olmasına rağmen, beşinci dalganın bir büyüme döngüsündeki en büyük dalga olması da mümkündür. Bu, özellikle her şeyin ani ve kısa ömürlü bir heyecanla hareket ettiği kripto para birimleri gibi daha spekülatif varlıklarda olabilir.
Beşinci dalgada, piyasaya hakim olan daha da olumlu haberler ve gelişmeler var ama maalesef bu aynı zamanda çok fazla ortalama yatırımcının kaçırma korkusuyla piyasaya akın ettiği bir aşamadır. Bu nedenle, beşinci dalga, daha büyük yükseliş trendinde oldukça tehlikeli bir aşama teşkil ediyor. Beşinci dalgada hâlâ kazanılacak çok para var, ancak gelgitler her an aleyhine dönebilir, bu da bunun yerine en büyük kayıpları yaratacaktır.
Beşinci dalgada oluşan büyük zayiflık işareti hacimdir. Ticaret hacimleri genellikle beşinci dalgada üçüncü dalgadan daha düşüktür. Diğer bir önemli zayıflık işareti, RSI, stokastik RSI ve MACD gibi momentum göstergelerinin üç günlük, haftalık veya aylık gibi daha büyük zaman dilimlerinde büyük farklılıklar göstermeye başlamasıdır. Bu, fiyatların her gün yeni tüm zamanların en yüksek seviyelerine ulaşmaya devam ettiği ve bu yüksek zaman dilimlerinde göstergelerin düştüğü anlamına geliyor.
Ancak bu zayıflıklar, beşinci dalgada fiyatın yukarı yönlü patlamaya devam ettiği gerçeğini değiştirmiyor. Kripto piyasasındaki herkes para kazanmak için oradadır, bu nedenle yatırımcılar ve tücarlar beşinci dalgaya katılmaktan caydırılmamalıdır.
Finansal piyasalarda, en yüksek getiriler en yüksek risk seviyelerinde(yani zayıflıklarda) elde edilir, bu nedenle kripto para biriminde bu son yükseliş aşaması, en yüksek ve hayat değiştiren kârı elde ettiğin nokta olabilir. Ünlü ekonomist John Keynes’in bir zamanlar dediği gibi ‘’piyasalar, sizin çözücü olarak kalabileceğinizden daha uzun süre irrasyonel kalabilir’’, kararlarında dikkatli ve esnek olmalı ve asla piyasaları zamanlamaya çalışmamalısın.
Boğa piyasasının bu son aşamasında, fiyat en yüksek fiyatının seviyesine ulaştığı için kâr alarak dikkatli davranmalısın. Tarihsel olarak, beşinci dalgaların, sonraki düşüş trendi sırasında neredeyse her zaman tüm ilerlemelerini takip ettiği bilinir.
Bazı kapanış düşünceleri
Bir yükseliş trendi genellikle beş farklı aşamadan oluşur – yukarı yönde üç dürtü hareket ve aşağı yönde iki düzeltici hareket. Her hareketin uzunluğu ve süresi, piyasa hype ve talep düzeyi tarafından belirlenen genel yükseliş trendinin gücüne bağlıdır.
Yukarıdaki beş dalgalı Elliott dizisinde, genel bir yüksek zaman dilimi yükseliş trendini tartıştik. Örneğin, Bitcoin’in 2015’in en düşük seviyesi olan 200$’dan Aralık 2017’ye kadar 20.000$’a geçişi, yukarı yönlü mükemmel bir beş dalgalı büyük döngü ve Aralık 2018’de 3.000$’dan Mayıs 2021’de 65.000$’a yükselmesidir.
Kısa vadeli veya uzun vadeli de olsa, ne tür bir tüccar olduğuna bağlı olarak, bir yükseliş trendinin farklı aşamalarını ilgilendiğin zaman dilimine göre uyarlayabilirsin – bir günlük tüccar olman durumunda haftalık, günlük veya hatta saatlik olabilir.
